IMAZHI SHQIPTARË
KRIM KRIM NATË E DITË
Metamorfoza shqiptare
A u kujtohet se si dikur shqiptarët njiheshin si populli më mikrpites e më dashamirës. “Bukë e kripë e zemer” akoma dëgjohet ne disa qarqe britanike e ndërkombëtare si karakterisistika kryesore e shqiptareve si popull. Madje ndonjëherë ndoshta edhe u ka nervikosur një karakterizim i këtillë gjeneral sipas të cilit nga ju personalisht është pritur të ofroni hiq me pak se “zemrën”... Ndoshta madje nganjëherë u është dukur se si ky imazh gjeneral kombëtar interpretohet disi si shenjë e naiviteti individual. Aq “njerëz të mirë” janë konsideruar nganjëherë shqiptarët sa që jo-shqiptarët si dhe vet shqiptarët "jo-shqiptar" dukeshin disi të bindur se ata nuk mund të vërejnë motivet e interesit personal tek bashkbisuesit e tyre…
Si dikush qe gjithmon ka kundërshtuar çdo formë gjeneralizmi, personalisht më ka penguar çdo imazh pavarërsisht sa pozitiv apo negativ dhe pavarësisht se kujt i takonte.
Kështu për shembull shumë para se të “bëhem angleze”, si tinajxhere në Beograd ku jetoja mora me një rast titullin e ambasadores britanike. Arsyeja ishte protestimi im i fuqisëm kundër imazhit të anglezëve si popull i ftohtë apo pa ndjenja. Në fillim kisha Bitelsat si dëshmi. Mund të shkruan dikush vargje të ngohta si John Lenon pa ndjenja personale...? e pastaj Bitelsat i zëvendsova me disa miq personal anglez që i takova gjatë një udhëtimi nëpër Evropë. E djegur nga dielli spanjoll, thuajse a palëvizshme në tren rrugës për në Marok, ishin anglezet ata që para të gjithë "përrfaqsuesve të popujve të ngrohtë" përreth (siç njihen për shembull italianët apo spanjollët etj), treguan ngrohtsinë individuale duke ofruar kujdesin praktik personal gjatë tërë udhëtimit.
Dhe ky shembull, kjo sjellje “plotësisht jo-angleze” më shërbente shpesh si armë më e mirë kundër çdo gjeneralizimi apo imazhi jo vetëm të anglezëve por të cilido popull.
“Anglezë apo shqiptarë apo gjermanë apo serb apo… Fjala është për një popull të caktuar që do të thotë grup individësh me personalitete dhe karakteristika individuale …” theksoja kurdo që dikush fliste me gjuhë të këtilla imazhiste...
Dhe sadoqë në shikim të parë imazhi pozitiv duket i padëmshëm, ai në fakt është po aq nëse jo edhe më i “rrezikshëm”... Së pari, si çdo imazh bënë që individi të zhduket nën hijen e kolektivit. Heq pergjegjësinë personale pa të cilin individi shnëdrrohet në nje kopje të zbehtë të pikturës origjinale. Në një lloj kukulle apo fantazme e cila përcjell ca gjurma të lashta të mbulura shpesh nga çementi bashkëkohor. Në një qenie statike e cila jeton jasht kushteve bashkohore të jetës, dhe kështu sikurse lirohet nga dinamizmi i saj dhe përgjegjësia personale.
Kështu për shembull, nëse ju si individ tregoni ndonjë sjellje apo gjest të mirë ndaj dikujt në nevojë, fjala vjen ofroni strehim një mysafiri dhe e trajtoni atë me kurtiozitet, ju sipas imazhistëve thjesht keni kryer një “detyrë” kombëtare. Fakti se në këtë detyrë ju investoni kohë dhe mjete personale është pra problem i juaj “kombëtar…” Derisa kjo sjellje e lindur në kushte të lashta pa alternativë të hoteleve dhe mundësive tjera vet-kujdesi, dëshmon për një civilizim human, në kushtet moderne dinamike e aplikuar absolutisht humb relevancen e vet.
OK imazh është imazh, njerëzit janë njerëz dhe të gjithë popujt e kan nga një imazh të këtij apo atij lloji... Dhe të gjithë personalisht jemi të vetëdijshëm për dallimet mes percepcioneve dhe realiteteve… Dhe të gjithë individëd në këtë apo atë formë, në këtë apo atë rast bëhemi viktimë apo kryes të këtij “krimi” të lashtë shoqërorë. Posi fantazmë, imazhi krijohet disi pa vërejtur e pastaj na imponohet të gjithëve si një ligj i paprekshëm duke na gjykuar rreptë poqese i kundërvihemi. Sidomos kur nga individët pritet gjithmon sjellje kolektive. Dhe posi foljet e parregullta që nevrikosin studentët e gjuhës, ashtu edhe individëd e “parregulltë” nevrikosin masat që presin nga çdo kush sjellje sipas formulave të njohura të imazheve...
Imazhi pra pa dyshim është temë e gjerë dhe kërkon një studim të thellë për tu kuptuar plotësisht. Dhe ne sipas mundësive do ti kthehemi kësaj teme sërish dhe në këtë drejtim mendimi, analaizat, studimet, përvojat e juaja janë më të mirëseardhura.
Ndërkohë ti kthehemi imazhit shqiptar. Më saktësisht metamorfozës së tij nga imazhi pozitiv në atë negativ.
Ajo që veçmas bje në sy kur është fjala për imazhin shqiptarë ështe shpëjtësia e këtij transformimi. Brenda një kohe relativisht të shkurtër “populli mikpritës e i dashur” u bë një popull thuajse pa asgjë positive. Thjesht sikurse piktura impresoniste që akoma mbretron në qarqe të caktuara britanike e ndërkombëtare u zëvendsua me një karikaturë primitive në mediumet e përditshme.
Vetë opinioni shqiptar duket ngapak i hutuar në këto rrethana të reja. Diskutimi mbi imazhin mediak shpesh shndërrohet ne analiza të ndryshme shoqërore, historike, antrolopologjike, politike… Akuzat e kontra-akuzat si të brendshme ashtu edhe të jashtme shtohen nga dita në ditë. “Disa lahperë na vunë zërin e zi”… “lahperë jeni ju që i mbroni të huajt kur na përqeshin”. “Kurr t'hujt nuk na kan kuptu neve. Godisin më të dobëtin. Janë të paguar nga armiqt e shqiptarëve..."
Nuk vëreni, pyesin disa shqiptarë se si kur nuk kan çka të shrkuajnë për komunitetin e këtushëm, shkojnë në Shqipëri gjoja për arsye turistike e që pastaj ti rekondajnë opinionit kurrsesi të mos bëjnë të njëjtën gjë. Dhe në mungesë të përvojës personale negative, ata përsërisin stereotipet e njëjta që i kan dëgjuar para nisjes fare. Shumë shqiptarë pyetën nëse A A Gill fjala vjen qëndroi fare në Shqipëri para se të shkruajë artikullin e tij apo pa lëvizuar nga karrika “vizitoi” vendin i cili ja, s’paska asgjë për tu vizituar... (The Sunday Times, 23 Korrik 2006, "The land that time forgot").
Tentimet për të vënë këtë në kontekst duke tërhequr vërejtjen për “gazetarinë dembele” e cila reprodukon vetveten në vend të gjurmimit studioz, zhduken shpesh në kontekstin aktual politik. Përse mu tani? pyesin shqiptarët. Përse në kohën e zgjidhjes së statusit të Kosovës, aktulizohet intëresimi për Shqipërinë stereotipe? Madje edhe vetkritikët që zakonisht fajtorët i kërkojnë brenda e jo jashtë, kohëve të fundit duken të bafasuar me përmasat e imazhit aktual. Kështu këto ditë u verejtë "harresa" e mediumeve të gjera për të raportuar mbi vizitën e kryeministrit Çeku ne Londër mu në prag të zgjidhjes së statusit të Kosovës... Dhe ja vetëm disa ditë më pas nuk “harruan” të botojnë edhe një karikaturë shqiptare të tipit A A Gill. (The Observer, 22 Tetor; "Travel through a midlife crisis").
Dhe si u bënë mu shqiptarët si popull shaka evropiane, pyesin shpesh shqiptarët. Të mbyllura ishin edhe vendet tjera ish-komuniste. Varfëri ka edhe në vende tjera evropiane madje edhe ato që tanimë janë në dyer të Bashkimit Evropian apo edhe brenda saj. Kriminelët vijnë nga vendet e ndryshme përfshirë ato të ish-Ballkanit. Ata madje bashkëpunojnë koxha mirë mes vete, serb e shqiptarë e lituanez, bullgarë e rumunë...
Dhe shpesh dora e lobeve të caktuara shihet prapa këtyre shkrimeve. Sidomos tani në prag të zgjidhjes së statusit të Kosovës.
Gazetari dembele apo fushatë e orkestruar lobiste? Paranojë shqiptare apo mani e mediumeve?
A janë bërë shqiptarët tejet të ndjeshëm siç thonë disa, apo përkundrazi nuk reagojnë mjaft kundër shkrimeve të këtilla, siç thonë disa tjerë. Kështu për shembull kohë më parë kur The Daily Telegraph botoi një artikull mbi Kadaren shumë shqiptarë u ndjen te prekur sepse përmendej imazhi negativ edhe pse fjala ishte për një shkrim letrat, për një portret te një shkrimtari. (The Daily telegraph, 15 Prill 2006, "Will the real Mr Kadare please stand up"). Nga ana tjetër, gjatë një interviste me një analiste britanike kushtuar pikërisht imazhit të shqiptarëve ajo atë kohë më patë thanë se vet shqiptarët nuk promovojnë shembujt e tyre pozitiv në masë dhe mënyrë të duhur. Përse mu drejtua ajo “ty për shembull nuk të shoh nëpër mediumet britanike”. Kështu sipas saj, opinioni britanik do të kishte mundësi të dëgjojë një intelektual/e shqiptar/e viz-a vie, fjala vjen një krimineli shqiptar. Derisa qarkullimi në mediumet (britanike) natyrisht nuk varet (vetëm) nga individët kritikat e ngjashme mbi pasivitetin shqiptar vënë në dukje një fenomen që vetë shqiptarët e theksojnë shpesh mes vete. Atë të një forme të vetëkënaqjes. Shih, vërejnë shqiptarët, shoqatat e ndryshme shtohen nga dita në ditë derisa aktivitetet e tyre thuajse pa dallim kan karakter dhe qëllim të njëjtë: të dëshojnë patriotizëm më të madh para njëri tjetrit. Mu ashtu siç në qarqe të brendshme kritikët më të zëshëm ndaj dukurive individuale negative para së gjithash atyre kriminale janë shpesh pikërisht shqiptarët. Pasiguria që kritikat e ndryshme të brendshme të theksohen publikisht pa frikë se mund të dëgjojë “armiku” pengon individualizimin e përgjegjësisë, kritikat konstruktive, stimulimin intelektual… Dhe kështu kontribuon në përforcimin e imazhit të jashtëm i cili si çdo imazh pozitiv apo negativ, individëd i fut në një thes të përbashkët të cilin pastaj e shndërron në një pikturë apo karikaturë varësisht nga nevojat ditore të mediumeve...
Por për tu ofruar një analzë më precize mbi imazhin aktual ndoshta më së miri do ishte të behet një hulumtim më i thellë i kësaj dukurie. Si kur dhe në ç’masë dominon tani ky imazh në mediumet e përditshme dhe jasht tyre. Çfarë është raporti midis shkrimeve “positive” dhe atyre “negative”, kontesti në të cilin botohen si dhe relevanca kohore. Një analizë e këtillë pa dyshim do ndihmonte në kuptimine dukurisë së imazhit, analizës së tij objektive dhe vënien e tij në kontest të gjerë aktual...
Nëse tanimë keni bërë apo dëshironi të bëni një studim të këtillë na njoftoni...
MULTIKULTURË APO SHOQËRI PARALELE
Multikulturë apo shoqëri paralele? Kjo pyetje po dominon tani diskutimin mbi integrimin e emigrantëve në shoqëritë perëndimore. Në Britani të Madhe kjo çështje mori një aspekt të ri politik, kur ish-sekretari i jashtëm britanik Xhek Stro (Jack Straw) i shprehi kohë më parë rezervimet e veta ndaj veshjes së nikabit duke thënë se simbolet e këtilla japin një porasi të ndarjes në shoqëri. Raporti në vijim u përgatit këto ditë për Deutsche Welle ne shqip.Komentet e veta Xhek Stro i bëri publike duke shprehur brengosjen e tij se një mbulesë e këtillë e plotë e fytyrës mund të vështërsojë marrëdhëniet më të mira midis komuniteteve. Duke shkruar lidhur me këtë çeshtje, ish-sekretari i jashtëm britanik përshkroi se si në një takim të rregulltë para mëse një viti me anëtarë të publikut (kur votuesit i drejtohen përfaqsuesit të vet me probleme të caktuara), ai i ishte lutur bashkëbisedueses së tij nëse mund të heq nikabin gjatë bisedës.
“Mendova shumë para se të inicojë këtë cështje” shkroi ai me këtë rast në gazetën lokale Lancashire Telegraph. E edhe më shumë para së shkruajë këtë, thotë ai mes tjerash duke shtuar se brengosja e tij mund të jetë e pavend por se kjo është një cështje.
Dhe rëndësinë e kësaj çështje më së miri ilustron debati i gjallë që pasoi botimin e komenteve. Argumentet pro dhe kontra shprehjes së tyre si dhe vetë cështja e veshjes së nikabit (mbulesë kjo e plotë e fytyrës së femrës me vëtëm dy vrima për sy), vunë edhe njëherë në dukje çështjen më të gjerë që përmban ky diskutim. Atë të integrimit të emigrantëve në shoqëri.
Britania e madhe gjatë kohë është mburr me karakterin multi-kulturor të shoqërisë. Kultura më të ndryshme nga anëkënd bota janë vendosur këtu shpesh buzë njëra tjetrës. Burka, turbani dhe simbolet e ndryshme fetare ko-ekzistojnë plotësisht qetë theksonin shpesh analistët shoqërorë si provë ilustruese të jetës multi-kulturore.
Rreziku nga terrorizmi bëri që e tërë çështja e integrimit dhe vetë jetës multi-kulturore të marrin një aspekt të ri duke u gjetur shpesh viz-a-vi njëra tjetrës. Multi-kulturë apo shoqëri paralele? – është pyetje kjo që dominon tani këtë diskutim. Vizualiteti i simboleve fetare bënë që pikërisht këto simbole të tërheqin një vëmendje të posaçme duke u gjetur shpesh në linjë të parë të këtij debati. Sa më vizuale këto simbole aq më të zëshme argumentet pro dhe kundër tyre.
Lesley Abdela, analiste dhe aktiviste ndërkombëtare për të drejtat e femrës, thotë se problemi qëndron se çështja e simboleve fetare ngatërrohet tani me atë të terrorizmit. Diskutimi i matur dhe i sinçertë mundëson një mirëkuptim më të madh të cështjes së simboleve si dhe vet religjionit. Në këtë drejtim, komentet e zotit Stro përkundër tërë kontraversës që i përcolli, kontribuan pozitivisht për një dialog të matur dhe me përgjegjësi.
“Kësaj here, për shembull si rrallë më parë, patem mundësi të dëgjojmë vet femrat muslimane me argumentet e tyre për dhe kundër nikabit, thotë Abdela.
Kur është fjala për shoqërinë multi-kulturore, Abdela thotë se shpesh diversiteti ngatërrohet me getonizim. Derisa i pari pasuron shoqërinë, getonizimimi krijon shoqëri paralele. Emigrantët që në Britani kaherë kan arrdhur nga viset të ndryshme të botës me kohë integrohen në shoqëri duke pasuruar njëkohsisht atë me vlerat e ndryshme kulturore. Abdela pajtohet se simbolet e fuqishme vizuale fetare siç është rasti i nikabit interpretohen shpesh si shenjë e eksluzivitetit të grupit në fjalë, por shton se këto simbole paraqesin vetëm një aspekt të diversitetit kulturorë. Religjionet e ndryshme kan simbolet e ndryshme të identifikimit. Brenda vetë fesë islame vetëm një numër i vogël i femrave zgjedh të vesh nikabin, shton ajo.
Dhe pikërisht fakti se me këtë rast kemi të bëjmë me veshjen e femrës, bënë që një numër komentatorësh të interpretojë këtë debatë si kufizim të lirisë së shprehjes së femrës. Të tjerët ndërkaq pyesin nëse fjala është për liri të shprehjes apo mungesë të kësaj lirie. Mu siç në aspektin më të gjerë multi-kulturorë, shtrohet pyetja se sa mund të flitet për multi-kultururë e sa për mungesë interesimi për njëri tjetrin. Çështja e integrimit apo multikulturorës është një çështje e ndërlikuar dhe kërkon një vëmendje të veçantë. Diskutimi i hapur dhe i matur paraqet një hap konstruktiv drejt një mirëkuptimi më të madh shoqërorë.
Duke komentuar mbi këtë çështje, Jasmin Alibhai-Braun (Yasmin Alibhai-Brown), vet me origjinë muslimane shkroi në The Independent se “si anëtarë i Parlamentit, Xhek Stro ka obligim të shpreh brengosjet e veta para votuesve”.
Si qytetarë, ndoshta të gjithë kemi obligim të paktën të otvatemi të kuptojmë njëri tjetrin dhe shoqërinë në të cilën jetojmë.
Kim Bytyci
Deutsche Welle
http://www2.dw-world.de/albanian
S'KA DILEMË PËR BALLKANIN
Kyetari i Komisionit Evropian, Jose Manuel Barroso u shpreh të hënën në Londër se nuk ka dyshim se vendet ballkanike do të bëhen pjesë e BE-se. Evropa do të përmbush premtimin ndaj Ballkanit bërë në deklaratën e Selanikut. Barroso i bëri këto komente duke iu përgjigjur pyetjes mbi rrezikun që vendet ballkanike të mbeten jasht BE-së.
Jose Manuel Barroso:
"Po, mendoj se Evropa e kuptonë këtë dhe se do ta përmbush premtimin e vet.
Është e vërtetë se tani po hasim në një rezistenë ndaj zgjerimit. Se po ballafaqohemi me të ashtuquajturën lodhje nga zgjerimi. Me Rumaninë dhe Bullgarinë ne kompletuam zgjerimin më të madh dhe kjo paraqet një sfidë. Andaj duhet të kuptojmë se do të ketë një periudhë adaptimi. Por një pjëse e madhe e këtyre brengosjeve ka të bëjë me Turqinë. Unë vizitova të gjitha vendet ballkanike përfshirë Kosovën dhe mund të konfirmojë se shpresa e vetme për stabilitetit, paqë, shoqëri të hapur, demokraci është perspektiva e Bashkimit Evropian. Prandaj ne edhe vendosëm të mos ndalemi në Bullgari dhe Rumani. Me Kroacinë jemi në negociata, Maqedonisë i dham statusin e kandidatit ndërsa me vendet tjera jemi të angazhuar përmes marrëveshjeve të asocim-stabilitetit e ngjashëm.
Mendoj se liderët evropian do të respektojnë zotimet e tyrë nga samiti Selanikut. Mund të them sinçerisht se si gjatë bisedave si publike ashtu edhe atyre private kurr nuk kam dëgjuar asnjë lider evropian të shpreh dyshime mbi pranimin e vendeve ballkanike. Dyshime ka lidhur me Turqinë por jo për Ballkanin".
Kim Bytyci
Deutsche Welle në shqip.
ÇEKU NË LONDËR
Çiftelia dhe çaji munguan por çdo gjë tjetër dukej plotësisht autentike. Të pranishmit (natyrisht) mbi 95% meshkuj, mysafiri i nderit ulur në qendër, ca fjali përshëndetëse të tipit mirë se vini e mirë se u gjeta dhe… dhe… Dhe këtu mund të përfundojmë rrëfimin… Vazhdimin mund ta shkruani vetë.
Ishte kjo dita e fundit e vizitës së kryeministrit kosovar Agim Çeku në Britani të Madhe. Pas një programi aktiv me zyrtarët britanik kryministri personalisht ndoshta edhe do të kishte preferuar të vështrojë mysafirët apo vendasit në lokalin "Koha"... Por si kryeministër ai natyrisht nuk priste një luksoz të tillë. Të rrijë këtu i rrethuar me emigrantë kosovar pas vizitës zyrtare në një vend kyç siç është Britania e madhe, mu në prag të zgjidhjes së statusit, pas bisedave të numërta me qeveritar të lartë britanik përfshirë sekretaren e jashtme Beckett…
“Kjo mund të jetë vetëm një ëndërr e ëmbël, dhe tani do më zgjojnë duke më bombarduar me pyetjet e tyre të numërta” dukej se rridhnin mendimet e tij. “Çka biseduat, pse u ftuat, çka u thatë ju, çka u thanë ata juve, ku është triku…” O.K. këto janë pytje të lehta dhe zoti Çeku ishte lodhur duke përsëritur se si erdhi të kërkojë mbështetjen britanike për zgjidhje të statusit pa vonesë, pra brenda vitit, se si mori këtë mbështetje, se si Kosova është rast unik dhe kështu nuk mund të paraqet sfidë ndërkombëtare siç argumentojnë oponentët e pavarësisë, etj, etj. Këto janë çështje politike që më në fund opinioni shqiptar i ka tanimë të mirënjohura… “Nga opinioni kosovar do të ketë pyetje jetike të tipit: çka do të bëni pas zgjidhjes së statusit zoti kryeministër? Në planin ekonomik, të arsimit, atë shëndetësor? Ndërtimi i rrugëve, hekurudhave, pajisja spitaleve, shkollave... Këtu madje do të ketë pyetje aq “banale” siç është pastërtia e toileteve publike… E të mos përmendim lirinë e shprehjes, profesionalizimin e mediumeve, "derdhjen e trurit", kthimin e diasporës tanimë të 'derdhur' nëpër botë, mundësitë e barabarta për të gjithë qyetarët: serb, shqiptarë, romë e të gjithe individët që nuk i takojnë apo nuk dëshirojnë ti takojnë asnjërit nga grupet e “famshme” ballkanike çofshin ato mazhorancë apo minorancë. Këtu nuk do flas me anglezë që të vetmen ndarje në shoqërinë kosovare e shohin midis serbëve dhe shqiptarëve. Këta njerëz e njohin mirë polarizimin e shoqërive ballkanike. Si për shembull ndarjen në fshatar dhe qytetarë, pjesëtar të kësaj apo asaj partie, në intelektual dhe primitivë… Këta që tani vite të tëra jetojnë jasht Ballkanit janë më të “rrezikshëm” se ndërkombetarët dhe bashkqytetarët në Kosovë së bashku. Këtyre nuk mund tu shes mend me disa fjali të zgjedhura që do më kualifikojnë si të ngritur, intelektual, qytetarë, demokrat dhe liberal. Këta që vetë vijnë nga bjeshkët e Evropës, mund të vërejnë lehtë tërë primitivizmin e ndonjë bashk-ballkanasi nëse ai vërtetë nuk beson në atë që thotë, nëse vetë nuk e ka kuptuar çështjen për të cilën flet…
Këtu pra nuk mjafton të flas nga skripti i shkruar e kontrolluar sipas standardeve më të larta të gjuhës demokratike perëndimore. Këtu do ketë pyetje konkrete që kërkojnë përgjigje konkrete. Për këta njerëz pavarësia nuk është qëllim, fundi i dramës pas së cilës do të bie perdja e teatros dhe auditoriumi do largohet me apo pa duatrokitje… Jo për ta si dhe për mua, pavarësia është mjet, është mundësi, është rrugë për një jetë më të mirë për të gjithë: Shqiptarë e jo-shqiptarë, serb e jo serb, qytetarë apo jo-qytetarë, intelektual apo jo intelektual… Dhe këta do kërkojnë me plotë të drejtë tu flas për këte rrugë, këtë vision, për këto plane konkrete që do bëjnë Kosovën vërtetë të lirë, vërtetë evropiane, vërtetë demokratike…”
Priste kryministri Çeku të fillonte mbrëmja mu ashtu sic prisja edhe unë pa kuptuar fare se mbrëmja kishtë filluar ndoshta qindra qindra vjet më parë...
Ndoshta fjala është për një “Pritje” apo ‘reception” sic thonë këtu në Britani, një rast për “networking” apo mundësi kontaktesh mendova gjersa vështroja fleshin e fotoaparateve që binte në fytyrën e kryministrit. Por organizimi sipas të cilit mysafirët kërkohej të ulen nëpër tavolinat përgjatë asaj të kryeministrit, vështirsonte lëvizjen spontantane pa lënë përshtypjen se po shtyheh për tiu ofruar kryeplakut, për tu ndricuar nga fleshi i aparatit dhe hyrë kështu në histori si intelektual i dalluar ulur ashtu afër kryeministrit të Kosovës akoma te varur...
Mbëmja kalonte dhe mua, për arsye të paraplanifikuara, më duhej të nisem. Dhe mu atëherë kryeministri që dukej se kishte hequr dorë nga pritja më ofroi edhe një rast personal të pyes çka do që më intereson duke dëshmuar kështu edhe një herë se nuk ështe ai që u ik pyetjeve. Mu ashtu siç bëri një mbrëmje më parë para një grupi gazetarësh ndërkombëtar kur edhe më ftoi për këtë mbrëmje... Por e vetmja pyetje që më mundonte mua tani ishte se si e ndien ai veten ai në këtë atmosferë, si figurë mitologjike nga i cili e tërë ajo që pritet është përsëritja e fjalëve pavarësi e demokraci. Nëse demokracia nënkupton sundimin e popullit apo popujt e sunduar nga elitat politike? Nëse shteti i pavarur mund të ekzistojë pa njerëz të pavarur? Nëse...
Për shkak të zhurmës që vështërsonte komunikimin vendosa të heqi dorë nga temat e këtilla filosofike. Në vend të kësaj, solemnisht njoftova kryeministrin se ndonse i pavetëdijshëm e tërë arsyeja e ardhjes së tij në Britani të Madhe ishte në fakt ditëlindja ime…
Para se të largohem hudha edhe një shikim përreth. Dhe sikurse vetëm atëherë vërejtja pritjen në fytyrat e mysafirëve tjerë. Një nga një thuajse të gjithë qëndronin në këtë pritje të fillimit. Thuasje të gjithë i mundonte pyetja e njëjtë: Çka do të ndodh më pas zoti kryeministër? Çka do të bëni ju në mëngjesin e parë pas shpalljes së statusit?
Më vonë kur hapa internetin tim, hasa në fotografinë e zotit Çeku në faqen e BBC-në shqip. Me të klikuar arrita deri në pyetjet e dëgjuesve bërë gjatë një programi të këtij radio-stacioni. Vallë mos na duhet leja e BBC-së për të pyetur përfaqsuesit ballkanik, filloi satiristja brenda meje të spekulojë. Ndoshta një nga kushtet e pavarësisë do të jetë që kryeministrat e Kosovës të vijnë nga Prishtina në BBC në Londër për të folur me shqiptarët... Dhe mu atëherë mu kujtuan edhe nje herë fytyrat e mysafirëve si edhe vetë ajo e kryeministrit, një mbrëmje më parë... Se si thuajse të gjithë qëndronin në pritje të fillimit... Thuajse the gjithë përsëritnin në vete se si demokracia nënkputon sundimin e popullit e jo popujt e sunduar nga elitat e caktuara politike … Thuajse të gjithë pyetnin: A ka ardhmëri shteti i pavarur pa njerëz intelektualisht (apo thënë thjesht në kokë) të pavarur. Çofshin ata shqiptarë apo jo-shqiptarë, serb apo jo-serb, primitivë apo jo-primitivë, fshatarë apo qytetarë…
Kim Bytyci
Cka do bëni ju një ditë pas shpalljes së statusit?
